суббота, 2 марта 2019 г.

ეიფელი

პარიზის სავიზიტო ბარათი არის ეიფელი. ეს ნაგებობა
უნიკალურია როგორც ჩანაფიქრით, ასევე ხორცშესხმითაც
ეიფელი გვაოცებს თავისი ზომებით, მისი სიდიადე გვიჩვენებს, თუ
რა შეუძლია ადამიანის გენიას. კოშკი აგებულ იქნა საერთაშორისო
გამოფენისთვის 1889 წელს. ეს იყო წლები მრეწველობის
რევოლუციისა,პროგრესისა და მეცნიერული მიღწევებისა.
ამ დროს მოხდა რადიკალური ცვლილებები არქიტექტურაშიც.
სურვილს, რომ ყველა შენობა გამხდარიყო უფრო მსუბუქი,
დინამიური და თანამედროვე, აკმაყოფილებდა მინა და
ფოლადი. ხატოვნად რომ ვთქვათ, ინჟინერმა შეცვალა
არქიტექტორი. ასეთი ინჟინერი გახლდათ გუსტავ ეიფელი,
რომელიც მხოლოდ ქაღალდზე პროექტის შემოხაზვით არ
დაკმაყოფილდა და ხორცი შეასხა თავის ჩანაფიქრს.ეიფელის
ფოლადის სილუეტი პარიზის თავზე საზეიმოდაა აღმართული,
როგორც ქალაქის ქანდაკება. მასში გაერთიანებულია პარიზის
წარსული, აწმყოდა მომავალი. მიუხედავად იმისა, რომ
ეიფელი აგებულია 15000 შედუღებული მეტალის დეტალისგან,
7000 ტონაა, დგას 4 ფეხზე, აქვს ბეტონის საძირკველი,
სიმაღლე კი 320 მეტრს აღწევს, ეიფელი ერთი შეხედვით მაინც
ძალიან მსუბუქია.კოშკი აგებულია 3 დონისგან: პირველი
პლატფორმა (იმყოფება 57 მეტრზე), მეორე- 115 მეტრზე და
მესამე- 274 მეტრზე. ბარები და რესტორნები ყველა სართულზეა
განლაგებული, რაც მეტ თანამედროვეობას ანიჭებს კოშკს.
ზოგჯერ, როცა მხედველობის არე კარგია, შეგვიძლია დავინახოთ
საგნები 79 კმ-ის რადიუსით.კოშკის ქვემოთ იშლება მარსოს
მწვანე მინდორი, რომელიც გადააქციეს მშვენიერ სცერად.
იმპერიისა და რევოლუციის პერიოდში აქ ტარდებოდა
ხალხმრავალი დღესასწაულები, აღნიშნავდნენ 8 ივნისსაც-
''უმაღლესი ქმნილების დღესასწაულს'', რომელიც დაადგინა
რობესპიერმა. ''მოდერნიზმის'' პერიოდში. სკვერის დიდ
ნაწილს იყენებდნენ მსოფლიო გამოფენებისთვის.
ამჟამად ეს სკვერი დაყოფილია ალეებად და გაშენებულია
ყვავილების ბაღები.

პარიზის მოკლე ისტორია


პარიზის დამაარსებლები სავარაუდოდ იყვნენ გალები.
მათ ააშენეს პატარა ურბანული დასახლება მდინარე
სენას მარცხენა სანაპიროზე. გალებს მოჰყვნენ რომაელები
იულიუს ცეზართან ერთად და დასახლებას დაარქვეს
ლუტეცია-ქალაქი წყლებს შორის.
პატარა დასახლების ირგვლივ უცხოტომელთა თავდასხმები
არ წყდებოდა და ბარბაროსების შემოსევამ საფუძველი
ჩაუყარა მდინარე სენას ორივე ნაპირზე ქალაქის გაშენებას.
პარიზი თავიდან მეროვინგების დინასტიის რეზიდენცია იყო.
შემდეგ კაროლინგების, ხოლო "ჰუგო კაპეტმა" ეს პატარა
ქალაქი მსოფლიო ქალაქების დონეზე აიყვანა.
ფილიპ ოგუსტის (1180-1223) მეფედ კურთხევის შემდეგ პარიზის
არქიტექტურა შეუდარებელ მაშტაბებს აღწევს:
დაიწყეს ლუვრის მშენებლობა, 1215 წელს დაარსეს უნივერსიტეტი,
ლუი IX-ის ეპოქაში (1226-1276) აშენდა "სენტ შაპელი",სადაც
უფლის გვირგვინი დააბრძანეს, სწრაფი ტემპით გააგრძელეს
ნოტრ-დამის მშენებლობა.
ვალუების დინასტიის მოსვლის შემდეგ პარიზმა მძიმე დღეები
გამოიარა:1358 წელს იყო დიდი აჯანყება, შემდეგ სამოქალაქო
ომები და ეპიდემიები. მრავალმა მეფემ პარიზს ლუარას რეგიონი
ამჯობინა და იქაურ სასახლეებში გადასახლდა.
XVII-საუკუნიდან ქალაქი თავის დიდებას იბრუნებს, ამ დროს (1635)
კარდინალი რიშელიე აარსებს საფრანგეთის აკადემიას.
მათ წევრებს დღესაც უკვდავები ეწოდებათ.
ამას მოჰყვა მეფე მზის ლუი XIV-ის მეფობა,რომლის დროსაც უკვე
ნახევარი მილიონი მოსახლე ცხოვრობდა პარიზში. თავად მეფემ
ვერსალის გარეუბანი აირჩია საცხოვრებლად, იქ არაჩვეულებრივი
სასახლე ააშენებინა(20 წელი აშენებდნენ) და დასახლდა.
ამას მოჰყვა 1789 წ. ბასტილიის აღება, მონარქიის დამარცხება.
შემდეგში ნაპოლეონ ბონაპარტის მმართველობის წლები,
რომლის დროსაც აშენდა ტრიუმფალური თაღი, სადაც უცნობი
ჯარისკაცი განისვენებს. XVIII-საუკუნეში ბარონ ოსმანს
ჩაბარდა პარიზის არქიტექტურული მოწყობა.მას უმადლიან
ფრანგები ოპერას, დიდ ბულვარებს-სადაც ოტ კუტურის
მოდის სახლებია დღეს გაშენებული. ამავე პერიოდში გაშენდა
და მოეწყო ბულონისა და ვენსენის ტყეები.